Op initiatief van Kenniswerkplaats KIP bracht een gemêleerd gezelschap, betrokken bij de ontwikkeling van de Binckhorst, op 30 maart een bezoek aan MerweVierHavens (M4H). Ook een gebied in transformatie. Er is ruimte voor mooie initiatieven, de maakindustrie leeft er en het kloppend hart wordt er de komende decennia nog gevormd door de haven. Zoveel werd duidelijk tijdens de excursie. Maar is het gras bij de buren echt groener?
Transfarmation
Onder aanvoering van gebiedskenners David ter Avest van de Hogeschool Rotterdam en Hans van Meggelen van DriveToConnect werd in een Amerikaanse schoolbus het havengebied verkend. De eerste halteplaats was de Floating Farm, de eerste drijvende boerderij ter wereld. Met circulair boeren brengen zij de boerderij terug in het stadsbeeld als onderdeel van de transfarmatie, zoals ze het zelf noemen. Een indrukwekkend gezicht én verhaal. Het voorkomt niet dat flatbewoners klagen over stankoverlast en ook kritische vragen van aanwezige Wageningen-experts over uitstoot ter plekke niet allemaal beantwoord konden worden.
Traagheid is goed
Daar had Eric Sterk van de Voedseltuin geen problemen mee. Hij is als sociaal ondernemer erin geslaagd om een gezond exploitatiemodel te ontwikkelen voor de Voedseltuin. De plek wordt gedragen door betrokken buren. “Het is van ons allemaal en dat maakt dat het succesvol is.”
Zo’n 12 jaar geleden werd door de gemeente een lap grond van 7000m2 voor 5 jaar beschikbaar gesteld aan de oprichters van de Voedselbank, buren uit het Keilepand. Dit met het idee dat klanten van de Voedselbank er zelf hun eigen voedsel zouden kunnen gaan verbouwen. Na al die jaren fungeert de plek nog steeds als productietuin, maar is het concept uitgebreid met een stadstuin, leerwerktuin en broedplaats. Deze vier functies, elk met een eigen inkomstenstroom, zorgen ervoor dat de Voedseltuin niet afhankelijk is van subsidies. Die moet je weigeren, zegt Eric. “Al bieden ze een ton.” Elk jaar wordt het contract voor het gebruik van de grond met twee jaar verlengd. Die onzekerheid vindt Eric geen probleem. Traagheid is goed voor ons, zegt hij tot besluit. Het geeft ze kans om hun positie te versterken. Wel heeft hij twijfels over de plannen van buurman Joep van Lieshout.
Een nieuw icoon nodig?
De succesvolle kunstenaar heeft in de afgelopen jaren flink wat m2 grond kunnen kopen en heeft nu plannen om daar woontorens op te zetten. De Brutus wordt ‘een unieke habitat waar je kunt creëren, leven, werken en wonen met hedendaagse kunst als zuurstof. Het wordt Joep van Lieshout’s grootste kunstwerk ooit’, aldus de brochure.
Nu is atelier van Lieshout nog een ruwe maakplaats, waar gewerkt wordt aan zijn megagrote, vaak multifunctionele creaties, zoals een spermacel waar je in kunt slapen. Je verwacht dat de woontorens ook zo’n spraakmakende vorm krijgen, maar afgaande op de brochure is daarvan niets te zien. Het prikkelt de nieuwsgierigheid. Hoe dan? De kunstenaar was er zelf niet om toelichting te geven, maar een paar dagen later kun je in Trouw lezen dat hij met 0 Euro op de bank wil eindigen. Hoe je dat voor elkaar krijgt met die plannen? De tijd zal het leren.
Kennisdelen zinvol
Na ook nog een kijkje te hebben genomen in het indrukwekkend grote Keilepand eindigde de excursie bij de Satellietlokatie van de Hogeschool Rotterdam. Daar was onder het genot van een drankje gelegenheid om de ervaringen met elkaar te delen. Beide gebieden worstelen met de (dis)connectie met omliggende wijken (ook in relatie tot arbeidsvraagstuk). Qua ontwikkeling naar een woon/werkgebied loopt de Binckhorst voor. Met als gevolg dat nu zichtbaar wordt dat bestaande ondernemers en daarmee werkgelegenheid in gedrang komen, zoals duidelijk wordt in dit artikel dat ook op 2 april in Trouw te lezen is. Hoe bestaat het: de Binckhorst en M4H staan een paar dagen later samen in de krant.
Het lijkt er wél op dat de traagheid in Rotterdam -mede veroorzaakt door het grote (grond)belang van de haven- bestaande ondernemers meer tijd geeft om zich op de komst van woningen voor te bereiden. Daarbij worden ze geholpen door een enorme hoeveelheid studenten die actief zijn in het gebied. Op de vraag of al die inzet ook optelt tot zichtbare resultaten, bleef het antwoord schuldig. Een thema waar Kenniswerkplaats KIP (Kennis In Productie) zich sterk voor maakt. Het leren van en met elkaar was het doel van de excursie. Die opzet is geslaagd en voor herhaling vatbaar. Door kennis te delen blijft het gras groen.
Meer foto’s excursie M4H georganiseerd door Kenniswerkplaats KIP.